Bánh đa làng Chòm - Nức thơm đặc sản xứ Thanh

Nếu ở Bắc Giang nổi tiếng với bánh đa Kế; Thái Bình nổi tiếng với bánh đa làng Dụ Đại thì Thanh Hóa nổi tiếng với bánh đa làng Chòm hay còn được biết đến với cái tên bánh đa Thiệu Châu (ở xã Tân Châu, huyện Thiệu Hoá) - vùng đất càng nắng thì sẽ càng thơm, nức tiếng xa gần với nghề làm bánh đa có lịch sử hàng trăm năm tuổi.

Bánh đa làng Chòm - Bánh đa Thiệu Châu.

Kẻ Chòm - làng Chòm nay là làng Đắc Châu thuộc xã Tân Châu (xã Tân Châu được thành lập năm 2019 trên cơ sở sáp nhập xã Thiệu Châu và xã Thiệu Tân cũ), huyện Thiệu Hóa, tỉnh Thanh Hóa.

Nằm bên bờ sông Chu, được bù đắp bởi phù sa, bao đời nay nghề nông vẫn giữ vai trò quan trọng trong đời sống của người dân làng Chòm. Không chỉ dừng lại ở hạt gạo làm ra, với sự chăm chỉ, khéo léo, người làng Chòm còn tạo ra thứ bánh đa thơm ngon nức tiếng xa gần. Bánh đa làng Chòm xốp mềm bởi gạo, thơm bùi nhờ vừng và giòn rụm sau khi nướng than hồng, ăn một lần là nhớ mãi không quên.

Hàng trăm năm qua, những chiếc bếp ở làng Chòm vẫn luôn đỏ lửa để giữ nghề làm bánh đa. Bánh đa làng Chòm được làm hoàn toàn từ những nguyên liệu trong vùng. Có một điều đặc biệt là những chiếc bánh vừa tráng xong đã có màu vàng nâu đẹp mắt.

Để làm được chiếc bánh đa Thiệu Châu ngon phải trải qua khá nhiều công đoạn; Gạo làm bánh chủ yếu là gạo Q5 và 203, gạo được vo kỹ, ngâm cho căng mọng, vớt ra và để ráo nước rồi đem xay. Vừng để làm bánh phải là những hạt căng mẩy, phơi kỹ và thật sạch sạn.

Bột sẽ đổ và dàn đều trên một tấm vải căng sẵn trên một nồi nước đang sôi với độ dày vừa phải, rồi rắc lớp vừng đều trên mặt bánh. Kỹ thuật rắc vừng đỏi hỏi sự chuyên nghiệp để vừng được rắc đều tay và đầy đặn trên khuôn bánh. Khi xong, đậy vung lại, hơi nước sẽ làm chín bột. Bánh phải chín đều mới ngon, vậy nên việc kiểm soát nhiệt độ rất quan trọng. Thêm nữa, tráng bánh có lẽ là công đoạn đòi hỏi sự khéo léo và kỹ năng nhiều nhất nhưng dưới đôi bàn tay của người thợ nơi đây, bánh được tráng đều tăm tắp, được đặt lên trành làm bằng tre, nứa rồi đem ra phơi. Bánh không được phơi quá khô, sẽ cong giòn và dễ gãy.

Người dân làng Chòm ai cũng góp sức để giữ nghề, ngay cả những đứa trẻ từ nhỏ đã biết phơi bánh phụ giúp bố mẹ, những người lớn tuổi thì ngồi quạt bánh. Người quạt bánh như một nghệ nhân với đôi tay khéo léo giữ đều gió, đều lửa, lật bánh đều nên bánh chín đều và vàng rộm tự nhiên. 

Bánh đa làng Chòm trước kia chỉ là thức quà quê nhưng giờ đã ngày một đi xa hơn đến mọi miền đất nước và còn được xuất khẩu sang Lào, Thái Lan,... cùng với các đặc sản khác của xứ Thanh như: bánh lá răng bừa, nem chua Thanh Hóa,...

Bánh đa làng Chòm hay bánh đa Thiệu Châu giòn tan, thơm phức, mùi thơm ngọt của mật mía, béo bùi của vừng nữa. Hương vị này đã được người dân làng Chòm lưu giữ qua bao đời để chiếc bánh đa là thức quà quê dân dã mà người đi xa nhớ về quê hương.